TDRI ชี้หากไม่ “สร้างราคาพลังงานที่เป็นธรรม” คนไทยจ่อใช้หนี้อนาคต ค่าไฟแพง

      TDRI เสนอ 4 ทางออกแก้คนไทยจ่ายค่าไฟแพง เน้น “สร้างราคาพลังงานเป็นธรรม” ชี้ตอนนี้เป็นภาระหนี้ของการไฟฟ้าฯ แต่ท้ายที่สุดคนไทยทุกคนคือผู้ร่วมชำระหนี้ ต้องจ่ายค่าไฟสูงในอนาตต เผย 16 ปีที่ผ่านมา คนไทยเสียค่าความพร้อมจ่ายกับโรงไฟฟ้าที่ไม่ได้เดินเครื่องกว่า 5 แสนล้านบาท!

ดร.อารีพร อัศวินพงศ์พันธ์ นักวิชาการด้านนโยบายพลังงาน สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย หรือ TDRI กล่าวเรื่อง “ทางรอด พลังงานไทย ในช่วงเปลี่ยนผ่าน” ในงานสัมมนาพลังงานราคาถูก ทางรอดเศรษฐกิจไทย จัดโดยฐานเศรษฐกิจ ว่า เราไม่อยากให้ยึดกับคำว่าพลังงานราคาถูก โดยคำว่า “ถูก” อาจจะเป็นผลดีต่อผู้บริโภค แต่อาจจะกระทบต่อระบบเศรษฐกิจโดยรวม
ซึ่งราคาถูกในวันนี้ อาจจะแพงในวันหน้าก็ได้

TDRI เสนอทางออก/เครื่องมือช่วยให้พลังงานของประเทศไทยมีราคาที่เป็นธรรมยิ่งขึ้น 4 ประการคือ

1. ภาครัฐควรสนับสนุนการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อเป็นการลดภาระค่าใช้จ่ายทางด้านพลังงานให้กับประชาชน และลดค่าใช้จ่ายภาครัฐสำหรับการลงทุนจ้างโรงไฟฟ้าต่างๆ ด้วย หากไม่จำเป็น โดยควรให้ความสำคัญกับการสนับสนุนแผนอนุรักษ์พลังงาน (EEP) ก่อนการสนับสนุนแผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้า (PDP)

2. ปรับโครงสร้างราคาพลังงาน โดยเฉพาะราคาค่าไฟ ซึ่งต้นทุนการผลิตไฟฟ้า ประมาณ 70% มาจากต้นทุนค่าเชื้อเพลิง ซึ่งค่าเชื้อเพลิงเป็นค่าก๊าซ ซึ่งเป็นส่วนประกอบใหญ่ และก๊าซที่ทำให้ราคาค่าไฟสูง คือ ก๊าซ LNG ฉะนั้น หากจะวิเคราะห์โครงสร้างราคาค่าไฟส่วนใดที่ราคา LNG ส่งผลกระทบบ้าง ได้แก่ 2 ส่วน คือ Pool gas และโครงสร้างพื้นฐาน LNG Terminal

สำหรับ Pool gas นั้น ตอนนี้ภาครัฐได้เปิดเสรีสำหรับการนำเข้าก๊าซ ซึ่งเป็นนโยบายที่เรามาถูกทางแล้ว แต่อาจจะยังเดินไม่สุด เพราะการเปิดเสรีนำเข้าจะต้องมีผู้จัดการที่ทำหน้าที่คำนวณราคา
16 เดือนล่วงหน้า นั่นหมายความว่า ชิปเปอร์สามารถนำเข้าก๊าซได้ตามโควตาที่ได้รับการจัดสรร หากมีราคาต่ำกว่าราคาที่ได้รับการกำหนดไว้ 

ขณะเดียวกัน โครงสร้างค่าไฟที่ราคา LNG ส่งผลกระทบ คือ การสร้าง LNG Terminal โดยปัจจุบันเรามี 2 LNG Terminal ที่เปิดใช้งานแล้ว ซึ่งใช้อยู่ 70%ของศักยภาพ ตอนนี้เรากำลังสร้าง LNG Terminal 3 อยู่ อย่างไรก็ตาม กรณีที่เกิดกรณีเลวร้ายที่สุด ถ้าไทยไม่สามารถนำเข้าก๊าซจากเมียนมาได้ เราก็ยังไม่จำเป็น LNG Terminal 3 สำหรับภาคการผลิตไฟฟ้า

อย่างไรก็ตาม อาจจะมีบางวันที่มีความจำเป็นใช้ LNG Terminal 3 เช่น วันที่มีความต้องการใช้ไฟฟ้าสูง แต่ TDRI ของเสนอว่า หากเป็นไฟได้อยากให้ภาครัฐแยกพื้นที่ให้ชัดเจนว่า พื้นที่ส่วนใดของ LNG Terminal ที่ใช้เพื่อการผลิตไฟฟ้าสำหรับประโยชน์ของประชาชน และพื้นที่ใดที่เป็นประโยชน์ของภาคธุรกิจ เพื่อไม่ให้ต้นทุนที่เกิดขึ้น ซึ่งไม่ใช่เพื่อประโยชน์ของประชาชนในการผลิตไฟฟ้า ถูกส่งผ่านมายังประชาชนในรูปแบบค่าไฟ

3. ทบทวนร่างแผน PDP ใหม่ เพื่อลดค่าใช้จ่ายทางด้านการสร้างโรงไฟฟ้าที่จริงแล้วอาจไม่จำเป็นก็ได้ ซึ่งในช่วง 28 ปีที่ผ่านมา เรามีการคาดการณ์ใช้ไฟฟ้าที่สูงเกินจริงมาโดยตลอด และร่างแผน PDP ฉบับล่าสุดนี้ เหมือนจะมีแนวโน้มไปในทิศทางเดียวกัน เพราะเรามีการใช้ตัวเลขการคาดการณ์การเติบโตทางเศรษฐกิจที่สูงกว่าตัวเลขคาดการณ์ล่าสุด ของธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) 

4. ไทยต้องมุ่งใช้พลังงานสะอาดมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ช่วงเปลี่ยนผ่านพลังงานการเทคโนโลยีในการกักเก็บพลังงานนั้น อาจยังไม่ตอบโจทย์เสถียรภาพพลังงานสะอาด ทั้งในเรื่องความมั่นคง และราคายังไม่ได้ถูกเท่าใด จึงอยากเสนอว่า ก๊าซธรรมชาติยังเป็นเชื้อเพลงิสำคัญที่เสริมความมั่นคงของระบบไฟฟ้า เพียงแต่ว่าควรจัดหาแหล่งก๊าซที่ตอบโจทย์กว่าการนำเข้าก๊าซ LNG ซึ่งการพัฒนาแหล่งก๊าซจากการฟื้นฟูการเจรจาพื้นที่ทับซ้อนทางทะเล (Overlapping Claims Area: OCA) น่าจะเป็นทางออกที่ดีสำหรับประเทศไทย ในช่วงเปลี่ยนผ่านนี้

 อย่างไรก็ตาม มีสิ่งที่ภาครัฐควรต้องไปเจรจาต่อ สำหรับการพัฒนาพื้นที่ OCA คือ การให้สิทธิสัมปทานบริษัทข้ามชาติตั้งแต่ 50 ปีที่ผ่านมา โดยพื้นที่ทับซ้อนนั้นเราให้สิทธิกับบริษัทพลังงานข้ามชาติแทบทั้งหมด บริษัท ปตท.สำรวจและผลิตปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) หรือ ปตท.สผ. เป็นบริษัทไทยแห่งเดียวที่ได้สิทธิแปลงเล็กๆ หากเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ประเทศไทย เราน่าจะให้ภาครัฐเจรจาบริษัทพลังงานข้ามชาติว่าจะให้สิทธิบริษัทพลังงานไทยได้หรือไม่ ในการไปร่วมสำรวจและผลิตปิโตรเลียม

“50 ปีที่แล้ว ความสามารถของบริษัทพลังงานไทยเราอาจจะยังไม่มากพอ ต้องอาศัยบริษัทข้ามชาติ แต่ตอนนี้บริษัทไทยไม่น้อยหน้า เราควรมีสิทธิที่จะได้ประโยชน์จากพื้นที่ทับซ้อนเหล่านี้ จะทำให้เกิดประโยชน์จากประเทศมากที่สุด”